Czym jest alergia u psa? Jakie są przyczyny alergii u zwierząt?
Alergia to reakcja układu odpornościowego na niektóre substancje, które normalnie nie powinny wywoływać żadnych negatywnych objawów. U psów, podobnie jak u ludzi, układ immunologiczny czasem rozpoznaje zagrożenie tam, gdzie go nie ma i wykazuje nadmierną reakcję na powszechnie występujące czynniki środowiskowe lub pokarmowe, które dla większości zwierząt są zupełnie nieszkodliwe. W istocie, każda reakcja alergiczna jest więc mechanizmem obronnym organizmu, nieproporcjonalnym do realnego zagrożenia ze strony pewnych substancji.
U podstaw alergii leży złożona odpowiedź immunologiczna organizmu, w której kluczową rolę odgrywają przeciwciała klasy IgE. Kiedy organizm psa po raz pierwszy spotyka się z danym alergenem, wytwarza te przeciwciała. Przy kolejnych kontaktach z tą samą substancją układ odpornościowy reaguje natychmiast, uwalniając histaminę i inne substancje zapalne. To właśnie one odpowiadają za widoczne na zewnątrz objawy alergii, do których zalicza się m. in. świąd, zaczerwienienie skóry, kichanie, biegunkę czy wymioty.
Warto mieć świadomość, że alergie u psów mogą mieć także podłoże genetyczne – niektóre rasy psów takie, jak np. west highland white terrier, labrador retriever czy buldog francuski, są bowiem z natury bardziej podatne na rozwój chorób alergicznych. Istotny wpływ na możliwość wystąpienia alergii u psów ma również środowisko, w którym przebywa zwierzę, jego codzienna dieta, a także ogólna kondycja zdrowotna. W niektórych przypadkach alergia pojawia się już u szczeniąt, ale może rozwinąć się u psa w każdym wieku, w tym także pojawić się dopiero w dorosłym życiu psa.
Objawy alergii u psa – jak rozpoznać alergię u psa?
Alergia u psa może objawiać się na wiele sposobów, a jej symptomy bardzo często są niespecyficzne, co znacznie utrudnia szybką i właściwą diagnozę. Nierzadko zdarza się tak, że zanim potwierdzona zostanie alergia, zwierzak jest wcześniej leczony na inne choroby. Dlatego tak ważne dla zdrowia psa jest poznanie kluczowych symptomów, które mogą świadczyć o alergii i baczne obserwowanie czworonoga oraz reakcji jego organizmu na określone czynniki.
Do najczęstszych objawów, które mogą świadczyć o tym, że nasz pupil cierpi na alergię, należą problemy skórne. Cierpiący na alergie skórne pies może intensywnie się drapać, lizać swoje łapy, ocierać się o meble lub tarzać w trawie w celu złagodzenia świądu towarzyszącemu alergii. Bardzo często w przebiegu tej choroby pojawiają się także zaczerwienienia skóry, grudki, strupy, a także nadmierne wypadanie sierści.
W skrajnych przypadkach u zwierząt rozwija się tzw. hot spot, czyli miejscowy stan zapalny skóry o ostrym przebiegu. Do często występujących u psów alergii skórnych zalicza się także alergiczne pchle zapalenie skóry, które objawia się silnym świądem, wysypką i podrażnieniem skóry w miejscu ugryzienia przez pchłę. Innym objawem psiej alergii są nawracające infekcje uszu, powszechne u psów z opadającymi uszami. Zwiększona ilość wydzieliny z uszu, nieprzyjemny jej zapach i częste potrząsanie głową – to wszystko może wskazywać na alergiczne podłoże dolegliwości.
Cierpiący na alergię wziewną pies może natomiast wykazywać określone objawy ze strony układu oddechowego, takie jak m. in. kaszel, kichanie, wyciek z nosa, choć zdarzają się one rzadziej niż u ludzi. Pies z alergią często zmienia również swoje zachowanie – staje się bardziej apatyczny, drażliwy oraz mniej chętny do zabawy. Chroniczny świąd oraz dyskomfort negatywnie wpływają bowiem na jego samopoczucie i obniżają ogólną jakość życia.
W przypadku alergii pokarmowej symptomy mogą natomiast dotyczyć wyłącznie układu trawiennego. Naszą czujność powinny wzbudzić przede wszystkim częste biegunki, wymioty, wzdęcia, a także nieregularne wypróżnienia. Warto jednak pamiętać, że nie każdy problem żołądkowy ma swoje źródło w alergii – aby ją stwierdzić, konieczne jest przeprowadzenie kompleksowej diagnostyki oraz wyeliminowanie innych możliwych przyczyn dolegliwości.
Najczęstsze alergeny u psów – pokarmowe i środowiskowe
Alergenem może być niemal każda substancja, z którą pies ma bezpośrednią styczność, ale niektóre z nich mogą wywołać objawy alergii znacznie częściej. Wśród alergenów pokarmowych dominują białka pochodzenia zwierzęcego – najczęściej psy uczula wołowina, kurczak, jagnięcina, a także jaja, ryby oraz mleko. Coraz więcej psów reaguje też alergicznie na niektóre znajdujące się w tańszych karmach zboża, takie jak np. pszenica, kukurydza i soja.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że alergia pokarmowa nie jest tym samym, co nietolerancja pokarmowa. Oba te problemy zdrowotne mimo, że dają bardzo podobne objawy, różnią się bowiem genezą. Nietolerancja pokarmowa, w przeciwieństwie do alergii, nie angażuje bowiem układu immunologicznego. Różnicowanie tych dwóch problemów bywa dość trudne i bardzo często wymaga przeprowadzenia specjalistycznych testów eliminacyjnych.
Do alergenów środowiskowych zaliczamy natomiast przede wszystkim pyłki roślin (np. traw, drzew, chwastów), roztocza kurzu domowego, pleśnie, a także sierść innych zwierząt. Niepożądane objawy mogą wywołać również środki czystości używane w domu, dym papierosowy, a także substancje znajdujące się w używanych przez właściciela kosmetykach. Alergie kontaktowe mogą natomiast wywoływać przedmioty codziennego użytku, w tym np. plastikowe miski, niektóre tkaniny, detergenty, a nawet znajdujący się w psich zabawkach lateks.
Co robić, kiedy podejrzewamy alergię u psa?
Każdy właściciel, który zauważy u swojego psa niepokojące objawy, które mogą wskazywać na alergię, nie powinien zwlekać tylko jak najszybciej udać się na wizytę do lekarza weterynarii. Specjalista przeprowadzi dokładny wywiad, zbada psa oraz zaleci dalsze badania, które pomogą postawić właściwą diagnozę oraz stwierdzić, czy nasz pupil rzeczywiście cierpi na alergię, a także, jakie czynniki powodują uczulenie. Weterynarz wskaże także sprawdzone rozwiązania, które pozwolą złagodzić objawy alergii, a niekiedy także całkowicie je wyeliminować.
W przypadku podejrzenia alergii pokarmowej, często konieczne jest zastosowanie diety eliminacyjnej. Polega ona na podawaniu psu przez kilka tygodni jednego źródła białka i węglowodanów, których wcześniej nie spożywał. Jeśli występujące wcześniej objawy ustąpią, kolejno wprowadza się inne składniki, obserwując reakcję organizmu. To skuteczna metoda, która pozwala zidentyfikować konkretny alergen, lecz wymaga dużej dyscypliny i uważności ze strony opiekuna.
W diagnostyce alergii środowiskowych wykonuje się natomiast specjalne testy śródskórne lub przeprowadza testy alergiczne z krwi. Choć nie są one w 100% wiarygodne i niekiedy mogą dawać fałszywe wyniki, ich wykonanie może pomóc w ustaleniu przyczyny reakcji alergicznej. W niektórych przypadkach lekarz może także dodatkowo zalecić biopsję skóry, badania mikrobiologiczne, a także badania kału – wszystko zależy od charakteru oraz nasilenia objawów alergicznych.
Ważne jest, aby nie leczyć psa na własną rękę – niektóre objawy alergii mogą być bowiem bardzo podobne do symptomów innych chorób. Alergia bywa często mylona z takimi groźnymi chorobami, jak m. in. nużyca, grzybica, choroby tarczycy czy zaburzenia hormonalne. Tylko profesjonalna, przeprowadzona przez specjalistę diagnostyka weterynaryjna pozwoli stwierdzić prawdziwą przyczynę dolegliwości, dobrać skuteczne leczenie oraz zapewnić psu długotrwałą ulgę w dolegliwościach.
Dieta psów z alergią – jak powinno wyglądać żywienie psa alergika?
Prawidłowe żywienie to kluczowy element leczenia alergii pokarmowej u psa. Na rynku dostępnych jest wiele specjalistycznych karm przeznaczonych dla psów z nadwrażliwością na określone składniki pokarmowe. Karmy hipoalergiczne różnią się składem od zwykłych produktów – zawierają białka o zmienionej strukturze lub pochodzące z rzadziej uczulających zwierzęta źródeł.
Najczęściej u psich alergików stosuje się specjalistyczne karmy zawierające hydrolizowane białko – to zmodyfikowane białko, które zostało rozbite na mniejsze fragmenty, dzięki czemu układ odpornościowy psa nie rozpoznaje go jako zagrożenia. Dzięki temu pies może jeść posiłek bez ryzyka, że spowoduje on wystąpienie reakcji alergicznej. Innym, często zalecanym przez weterynarzy rozwiązaniem, są karmy monobiałkowe mokre, które są oparte na jednym, mniej popularnym źródle białka, pochodzącym np. z kaczki, królika czy ryb.
Ponadto, bardzo ważną cechą karm dla alergików jest ich uproszczony skład – pokarmy z tej grupy nie zawierają bowiem sztucznych barwników, konserwantów, zbóż czy mleka, czyli substancji najczęściej wywołujących alergię u psów. Zamiast tego wzbogacane są o składniki wspomagające regenerację skóry i sierści, w tym m. in. kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, cynk, biotynę i witaminę A. Wiele z tych produktów można bezpiecznie stosować przez całe życie psa, ale zawsze powinno być to poprzedzone konsultacją składu wybranej karmy z weterynarzem prowadzącym czworonoga.
Dobrze dobrana karma może znacząco poprawić komfort życia psa oraz ograniczyć objawy alergii pokarmowej. W niektórych przypadkach konieczne może być jednak także samodzielne przygotowywanie posiłków zgodnie z wytycznymi weterynarza, zwłaszcza jeśli pies nie toleruje składników występujących w gotowych produktach.
Czy alergię u psa da się skutecznie wyleczyć? Jakie są aktualnie dostępne terapie i metody leczenia alergii?
Alergia u psa to, podobnie jak u ludzi, choroba przewlekła – w większości przypadków nie da się jej całkowicie wyleczyć, lecz można skutecznie nią zarządzać. Celem leczenia alergii u psów jest przede wszystkim złagodzenie objawów oraz poprawa jakości życia. Kluczowym elementem skutecznej terapii jest unikanie kontaktu z alergenem, co w przypadku alergii pokarmowej oznacza całkowitą eliminację danego składnika z diety, a w przypadku alergii środowiskowej, ograniczenie kontaktu psa z alergenem.
Jedną z dostępnych metod leczenia alergii u psów jest immunoterapia swoista, zwana także odczulaniem. Polega ona na podawaniu psu coraz większych dawek alergenu w kontrolowanych warunkach, co ma na celu przyzwyczajenie i oswojenie jego organizmu z daną substancją, a w efekcie osłabienie reakcji alergicznej. Terapia ta może trwać wiele miesięcy i przynosi trwałą poprawę u niektórych psów.
W leczeniu objawowym alergii środowiskowych stosuje się natomiast leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy, a w cięższych przypadkach także leki immunosupresyjne. Coraz częściej sięga się również po nowoczesne preparaty biologiczne, takie jak oklacytynib czy lokiwetmab, które blokują konkretne szlaki zapalne. Terapia antyalergiczna u psów powinna być zawsze dostosowana indywidualnie do potrzeb danego psa oraz monitorowana przez weterynarza.
Nieocenioną rolę w łagodzeniu objawów alergii kontaktowej odgrywa także właściwa pielęgnacja skóry u psa – regularne kąpiele w specjalistycznych szamponach hipoalergicznych, stosowanie preparatów regenerujących skórę oraz ogólna dbałość o higienę otoczenia. Wspomagająco można stosować także specjalne suplementy diety wspierające odporność i zdrowie skóry, których skład i dawkowanie warto jednak zawsze skonsultować z lekarzem.
Dzięki właściwej diagnozie, odpowiedniej opiece oraz trosce i konsekwencji ze strony opiekuna, cierpiący na alergię pies może prowadzić równie komfortowe, aktywne życie, co jego „zdrowi” bracia. Mimo tego, że alergia jest chorobą trudną w leczeniu, która wymaga stałej uwagi, nie musi oznaczać rezygnacji z radości, jaką daje wspólne życie z czworonożnym przyjacielem.